Egzamin maturalny od 2023 roku język polski – Lektury 2022/2023
Egzamin maturalny w roku szkolnym 2022-2023 tradycyjnie ma odbyć się w maju. Każdego roku rozpoczyna się obowiązkowym egzaminem pisemnym z języka polskiego.
Egzamin maturalny z języka polskiego w 2023 roku odbędzie się
w innej formule niż we wcześniejszych latach. Maturzyści będą mieli do opanowania więcej materiału niż poprzednie dwa roczniki. Nie będą już bowiem obowiązywać okrojone wymagania egzaminacyjne z grudnia 2020 r. tylko podstawa programowa z 2018 roku. Oznacza to również, że licealiści będą też musieli przeczytać więcej lektur.
Lektury obowiązkowe – egzamin maturalny 2023
Na podstawowej maturze z języka polskiego oraz na egzaminie ustnym z polskiego znajdą się zadania sprawdzające znajomość tych lektur obowiązkowych:
A. Starożytność – antyk
1) Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy wg św. Jana;
2) Jan Parandowski, Mitologia, część I Grecja;
3) Homer, Iliada (fragmenty), Odyseja (fragmenty);
4) Sofokles, Antygona;
B. Średniowiecze
5) Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty);
6) Legenda o św. Aleksym (fragmenty);
7) Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty);
8) Pieśń o Rolandzie (fragmenty);
9) Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty);
10) Dante Alighieri, Boska komedia (fragmenty);
C. Odrodzenie – renesans
11) Jan Kochanowski, tren IX, X, XI, XIX;
12) Odprawa posłów greckich;
12) Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty);
D. Barok
13) Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty);
14) William Szekspir, Makbet, Romeo i Julia;
E. Oświecenie
15) Molier, Skąpiec;
16) Ignacy Krasicki, wybrane satyry;
F. Romantyzm
17) Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane ballady, w tym Romantyczność; Konrad Wallenrod; Dziady cz. III;
18) Juliusz Słowacki, Kordian,
19) Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia;
G. Pozytywizm
20) Bolesław Prus, Lalka, Z legend dawnego Egiptu;
21) Eliza Orzeszkowa, Gloria victis;
22) Henryk Sienkiewicz, Potop;
23) Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;
H. Młoda Polska
24) Stanisław Wyspiański, Wesele;
25) Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom I – Jesień);
I. Dwudziestolecie międzywojenne
26) Stefan Żeromski, Rozdziobią nas kruki, wrony…, Przedwiośnie;
27) Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty);
J. Współczesność
28) Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli;
29) Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat;
30) Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;
31) Albert Camus, Dżuma;
32) George Orwell, Rok 1984;
33) Józef Mackiewicz, Droga donikąd (fragmenty);
34) Sławomir Mrożek, Tango;
35) Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie), Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii);
36) Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych);
37) Antoni Libera, Madame;
38) Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie);
39) Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach);
40) Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty);
41) Ponadto z zakresu szkoły podstawowej: treny i pieśni Jana Kochanowskiego, bajki Ignacego Krasickiego, Dziady cz. II i Pan Tadeusz Adama Mickiewicza, Zemsta Aleksandra Fredry, Balladyna Juliusza Słowackiego.
Matura 2023
Poziom rozszerzony – język polski
Na maturze w 2023 roku maturzyści będą musieli przystąpić do co najmniej jednego egzaminu na poziomie rozszerzonym. Ci maturzyści, którzy zdecydują się pisać maturę z języka polskiego będą musieli wykazać się większą znajomością literatury.
Na maturze rozszerzonej z języka polskiego 2023 oprócz lektur wymaganych na poziomie podstawowym wymagana jest również znajomość lektur dodatkowych (tzw. lektur z gwiazdką):
1) Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty);
2) Platon, Państwo (fragmenty);
3) Arystofanes, Chmury;
4) Jan Parandowski, Mitologia, część II Rzym;
5) Wergiliusz, Eneida (fragmenty);
6) św. Augustyn, Wyznania (fragmenty);
7) św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty);
8) François Villon, Wielki testament (fragmenty);
9) François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (fragmenty);
10) Michel de Montaigne, Próby (fragmenty);
11) Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki);
12) Piotr Skarga, Żywoty świętych (fragmenty);
13) William Szekspir, Hamlet;
14) Juliusz Słowacki, Lilla Weneda;
15) realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary);
16) Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa;
17) Franz Kafka, Proces (fragmenty);
18) Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata;
19) Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy;
20) Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe;
21) Tadeusz Konwicki, Mała apokalipsa;
22) Jorge Luis Borges, wybrane opowiadanie;
23) Janusz Głowacki, Antygona w Nowym Jorku;
24) Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania;
25) wybrane eseje następujących autorów: Jerzego Stempowskiego, Gustawa Herlinga Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta, Zygmunta Kubiaka, Jarosława Marka Rymkiewicza (co najmniej po jednym utworze).
Matura 2023 język polski – poezja
Czy maturzyści powinni wykazać się również znajomością poezji? Otóż, w arkuszu maturalnym z języka polskiego 2023 pojawią się również zadania, w których tekstami źródłowymi będą utwory poetyckie – zarówno autorów wskazanych w podstawie programowej, jak i innych. Zadania te nie będą jednak sprawdzały znajomości treści konkretnego utworu, ale – umiejętność interpretacji zamieszczonych wierszy.
Dodane lektury uzupełniające:
Zakres podstawowy:
- Kronika Książąt Polskich, oprac. Jerzy Wojtczak-Szyszkowski;
- Juliusz Słowacki, Listy do Matki (fragmenty);
- Henryk Sienkiewicz, Listy z podróży do Ameryki (fragmenty);
- Stefan Żeromski, Ludzie bezdomni;
- Ryszard Krynicki, Adam Zagajewski, wybór wierszy;
- Witold Pilecki, Raport Witolda;
- Wiesław Kielar, Anus mundi;
- Zofia Kossak-Szczucka, Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919;
- Jarosław Iwaszkiewicz, wybrane opowiadanie;
- John Ronald Reuel Tolkien, Władca pierścieni. Drużyna pierścienia
Zakres rozszerzony:
- Zofia Kossak-Szczucka, Błogosławiona wina;
- Ferdynand Antoni Ossendowski, Mocni ludzie; Ludzie, zwierzęta, bogowie;
- Krystyna Lubieniecka-Baraniak, Gdy brat staje się katem;
- Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei (fragmenty); Tryptyk rzymski; Pamięć i tożsamość (fragmenty), Fides et ratio (fragmenty);
- Karol Wojtyła, Przed sklepem jubilera;
- Stefan Wyszyński, Zapiski więzienne;
- Paweł Zuchniewicz, Ojciec wolnych ludzi. Opowieść o Prymasie Wyszyńskim.
- Przerwanie działań wojennych, reż. Juliusz Machulski.